Pengenalan

Ubat-ubatan kaunterfeit boleh dijumpai di mana-mana negara samada dari campuran bahan toksik yang merbahaya hinggalah ke persediaan tidak aktif atau tidak efektif. Sesetengah daripadanya mengandungi bahan aktif yang diakui dan nampak seakan-akan sama dengan ubat tulen yang terkadang juga menyebabkan pengamal perubatan dan juga pesakit tertipu. Dalam setiap kes, kebanyakan sumber ubat kaunterfit ini adalah tidak diketahui kandungan dan kesahihannya. Oleh itu ia diharamkan di Malaysia. Lebih berbahaya ia boleh membawa kepada kegagalan rawatan dan juga boleh mengakibatkan kematian. Langkah penghapusan ubat kaunterfeit ini merupakan satu cabaran dalam aspek kesihatan awam.

Definisi

Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) dalam tahun 1992 telah mendefinisikan ubat kaunterfit sebagai “ubat yang sengaja disalah label dan dipalsukan berkenaan dengan identiti dan / atau sumber. Kedua-dua produk berjenama dan generik adalah tidak terkecuali daripada pemalsuan. Ubat-ubatan kaunterfit boleh kategorikan sebagai;-

• produk dengan bahan-bahan yang betul atau dengan bahan-bahan yang salah,
• tanpa bahan-bahan aktif,
• dengan bahan aktif yang tidak mencukupi atau terlalu banyak, atau
• dengan pembungkusan palsu.

Di Malaysia, tidak ada definisi yang khusus mengenai ubat-ubatan kaunterfit, namun terdapat undang-undang yang relevan di bawah Akta Perdagangan. Menurut Akta Jualan Dadah 1952 dan: Peraturan 7(1)(a), 7(1A) (a-g) Peraturan-peraturan Kawalan Dadah dan Kosmetik (CDCR) menyatakan bahawa semua ubat perlu berdaftar dengan Biro Pengawalan Farmaseutikal Kebangsaan (BPFK) Kementerian Kesihatan sebelum ia boleh dipasarkan. Semua ubat yang telah berdaftar akan diberikan dengan nombor pendaftaran yang unik.

Produk dengan kriteria berikut dianggap sebagai ubat yang tidak berdaftar yang juga termasuk ubat kaunterfit

(i) sekiranya ia memiliki kriteria berikut:

• Tiada nombor pendaftaran
• Nombor pendaftaran palsu
• Nombor pendaftaran yang dipunyai oleh produk-produk lain
• Nombor pendaftaran yang telah dibatalkan
• Tiada label keselamatan hologram Meditag^TM
• Label keselamatan Hologram Meditag^TMyang palsu
• Bahan yang berbeza daripada formula asal semasa pendaftaran
• Satu campuran daripada 2 produk berdaftar
• Maklumat pada bungkusan yang berbeza daripada versi yang diluluskan

(ii) jika ia mengandungi bahan campur racun

Kawalan

Kementerian Kesihatan telah mewajibkan penggunaan label keselamatan hologram (Gambar 1 dan 2) terhadap semua ubat berdaftar semenjak bulan September 2005. Tujuan utamanya adalah untuk mengekang produk kaunterfit daripada memasuki pasaran Malaysia. Ketulenan label keselamatan hologram Meditag^TM boleh diperiksa (gambar 4) dengan menggunakan alat Decorder Meditag^TM (gambar 3). Produk ubat dengan pelekat hologram Meditag^TM yang tulen adalah produk tulen manakala produk ubat dengan hologram Meditag^TM palsu ataupun yang tiada hologram dianggap sebagai produk kaunterfit (gambar 5) atau produk tidak berdaftar.

Gambar 1: Versi lama Hologram Meditag^TM

Gambar 2 : Versi terkini Hologram Meditag^TM

Gambar 3: Dekoder Meditag^TM

Gambar 4: Menentusahkan keaslian hologram Meditag^TM di premis farmasi

Bagaimana untuk mengelak?

Orang ramai dinasihatkan agar membeli ubat-ubatan berdaftar dari premis yang bertauliah seperti farmasi dan klinik. Orang awam juga boleh membeli ubat tradisional dari premis berlesen dengan syarat produk ubat tersebut berdaftar dengan Kementerian Kesihatan dan mesti memiliki label keselamatan Hologram MeditagTM. Jangan membeli dari sumber yang meragukan seperti peniaga jalanan atau melalui internet kerana tiada jaminan dari segi keselamatan, kualiti dan keberkesanannya. Kenali ubat anda! Sentiasa periksa warna, tekstur, bentuk dan rasa ubat anda selepas mendapatkannya bagi memastikan bahawa ia tidak berbeza daripada bekalan biasa anda. Akhir sekali, sekiranya harga ubat biasa anda beli agak tidak munasabah atau meragukan, maka ia mungkin memberi isyarat yang mencurigakan.

Aduan

Jika ubat disyaki menyalahi undang-undang atau kaunterfit, orang awam dinasihatkan untuk menghentikan pengambilan dan dapatkan nasihat pengamal perubatan jikasekiranya jatuh sakit. Sewajarnya mereka boleh melaporkan kejadian itu kepada ahli farmasi atau doktor yang kemudiannya akan memaklumkan kepada Kementerian Kesihatan. Selain itu mereka juga boleh mengadu terus kepada:-

Bahagian Perkhidmatan Farmasi,

Kementerian Kesihatan Malaysia,

Lot 36, Jalan Universiti,

46350 Petaling Jaya.

Tel: 03 7841 3200

Fax: 03 7968 2251 atau

emel kepada pharmacy1@moh.gov.my.

Orang awam juga boleh melayari laman sesawang rasmi Bahagian Perkhidmatan Farmasi, www.pharmacy.gov.my untuk maklumat lanjut.