Pengenalan
Aktiviti makan dan minum adalah suatu perkara asas dalam kehidupan. Malah, ia merupakan suatu aktiviti yang menyeronokkan.
Namun, aktiviti tersebut boleh menjadi sukar dan mencabar bagi sesetengah individu. Akibatnya mereka perlu bergantung kepada orang lain untuk mendapat, serta menyuap makanan dan minuman ke mulut.
Adaptasi peralatan makan dan minum yang bersesuaian membantu individu untuk:
- Menikmati aktiviti makan dan minum dengan lebih baik
- Meningkatkan kualiti kehidupan pesakit
- Menggalakkan sifat berdikari dan tidak bergantung kepada orang di sekeliling
Adaptasi peralatan makan dan minum mestilah boleh digunakan di rumah, sekolah mahupun komuniti.
Adaptasi yang dilakukan hendaklah mengikut kesesuaian individu.
Siapa yang Memerlukan Adaptasi Makan dan Minum?
Antara individu yang memerlukan peralatan adaptasi makan dan minum adalah seperti berikut:
- Ketidakupayaan fizikal
- Arthritis
- Kemahiran motor halus yang lemah, contohnya, kesukaran untuk menggenggam
- Pesakit Parkinson
Apakah Peralatan Adaptasi Makan dan Minum yang Digunakan?
Terdapat pelbagai peralatan yang diadaptasi mengikut kesesuaian pesakit semasa aktiviti makan dan minum.
Kerjasama daripada Terapis Cara Kerja dalam pemilihan alat yang bersesuaian adalah penting agar peralatan yang dicadangkan sesuai mengikut keperluan pesakit.
Adaptasi peralatan seperti sudu, garpu, pinggan, mangkuk dan cawan yang khusus memberikan kesan yang besar kepada individu. Adaptasi peralatan makan dan minum memudahkan pesakit untuk menikmati aktiviti makan dan minum dalam kehidupan seharian mereka.
Adaptasi peralatan makan dan minum adalah seperti:
- Tempat pemegang yang lebih besar
- Pemegang sudu/garpu yang lebih bersudut (angled handles)
- Menambahkan beban pada peralatan
Berikut, merupakan beberapa contoh peralatan yang digunakan dalam aktiviti makan dan minum.
- Cawan
- Cut-out-cup
Untuk mengelakkan cawan daripada terkena hidung.
Dapat mengelakkan kepala mendongak ke belakang semasa minum.
- Cawan dengan penutup bermuncung (Cup with a lid with a spout)
Untuk mengelakkan cecair daripada tumpah.
Dapat mengawal pengaliran cecair ke dalam mulut.
Muncung pada penutup cawan dapat membantu merapatkan bibir.
- Penyedut Minuman
Membantu perkembangan bagi aktiviti menyedut, membantu merapatkan bibir, memberi kekuatan dan kawalan, serta memberikan posisi kepala dalam keadaan tunduk sedikit ketika menyedut minuman.
Penggunaan penyedut minuman yang menarik (cth: berwarna-warni, Krazy) boleh memberikan motivasi kanak-kanak untuk menggunakannya
- Sudu
Adaptasi sudu sesuai digunakan oleh kanak-kanak dengan masalah hipersensitif atau refleks gag (tindak balas automatik seperti hendak muntah).
Pertimbangkan saiz dan kedalaman lekukan sudu, bahan yang digunakan, bentuk dan panjang pemegang.
- Kedalaman sudu dan mulut kanak-kanak haruslah seimbang
- Sudu yang lekuknya sedikit ke dalam menyukarkan kanak-kanak untuk mengambil makanan daripada sudu
- Gunakan sudu yang diperbuat daripada bahan yang tahan agar tidak mudah patah apabila digigit
- Sudu besi boleh menyakitkan kanak-kanak. Sudu yang diperbuat daripada nilon, plastik atau disaluti getah membantu kanak-kanak yang hipersensitif terhadap suhu panas atau sejuk.
Contoh:
- Built-up handle
Terdapat dua jenis modifikasi yang boleh dilakukan sama ada besarkan pemegang sahaja, atau besarkan dan beratkan. Penggunaan modifikasi sudu tersebut berlainan untuk setiap jenis.
Contohnya, pemegang yang besar sesuai untuk kanak-kanak yang kurang dari segi kemahiran memanipulasi tangan atau kemahiran tangan yang lemah. Modifikasi tersebut membantu kanak-kanak untuk menggenggam dan membentuk kemahiran sudu ke mulut.
Pemegang yang sedikit berat pula membantu pergerakan dan lebih stabil. Contohnya, kanak-kanak dengan kecederaan otak atau palsi serebrum yang bertujuan untuk mengurangkan tremor semasa menggunakan sudu.
- Bent-handle spoon
Digunakan oleh kanak-kanak dengan pergerakan yang terhad.
Membantu penyuapan makanan ke mulut tanpa melibatkan pergerakan yang banyak pada lengan, pergelangan tangan dan tangan.
- Plastic-coated utensils
Sesuai digunakan bagi kanak-kanak yang ada masalah gigi atau gusi sensitif.
- Pinggan dan Mangkuk
- A raised edge or a plate guard Permukaan yang tinggi di sekeliling pinggan bagi memudahkan kanak-kanak untuk mengambil makanan dengan sudu
- Dycem or non-skid pressure-sensitive pads Diletakkan di bawah mangkuk untuk mengelakkan daripada tergelincir daripada permukaan meja
- Pelapik Meja
Penggunaan anti-slip mat untuk meletak pinggan, cawan atau mangkuk supaya tidak mudah tergelincir sekiranya kanak-kanak tertolak pinggan, cawan atau mangkuk tersebut.
Panduan Adaptasi dan Penggunaan Peralatan Feeding
- Perhatikan persekitaran di mana individu kebiasaannya menikmati makanan (rumah, sekolah), jenis makanan yang disediakan dan masa penyediaan.
- Hormat permintaan, nilai dan rutin kanak-kanak dan ibu bapa.
- Elakkan adaptasi peralatan feeding sekiranya kanak-kanak mempunyai potensi untuk mencapai kemahiran feeding.
- Ibu bapa, kanak-kanak, guru dan terapis hendaklah bekerjasama dalam membuat keputusan mengenai peralatan adaptasi feeding sekiranya perlu.
- Gunakan peralatan yang mempunyai paling sedikit halangan untuk membolehkan kanak-kanak berdikari menggunakan peralatan tersebut.
- Gunakan peralatan yang tahan lasak dan mudah dibersihkan serta bersesuaian dengan tahap perkembangan seseorang individu.
- Pastikan posisi ketika makan adalah betul. Gunakan adapatasi peralatan feeding sekiranya perlu. Duduk secara tegak 90°, kepala berada pada kedudukan tengah, dan sokong tapak kaki.
Rujukan
- Novita.Speech Pathology (2008). Glossary of mealtime terms. ©Novita Children’s Services Inc. Retrieved September 2, 2015, from http://www.novita.org.au/library/Factsheet-OED-26-glossary_mealtime_terms.pdf
- Yeung, Y.L. (). Adaptive Feeding Equipment For Children with Special Needs. TelAbility. Retrieved September 2, 2015, from http://www.telability.org/handouts/TelAbilityHandoutAdaptiveFeedingEquipment.PDF
Semakan Akhir | : | 28 Ogos 2020 |
Penulis | : | Nurshahira bt. Razali |
Akreditor | : | Wahida bt. Mohd Abd Wahab |
Penyemak | : | Nadwah bt. Onwi |