A A +A
[wpml_language_selector_widget]

SELAMAT DATANG KE PORTAL RASMI
MYHEALTH KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

  1. Home
  2. /
  3. PRIME YEARS
  4. /
  5. Disease
  6. /
  7. Benign Prostatic Hyperplasia

Benign Prostatic Hyperplasia

Pengenalan

Kelenjar prostat (Prostate gland) terletak di bawah pundi kencing dan ianya melingkungi saluran air kencing di sepanjang zakar di mana air kencing mengalir keluar dari pundi kencing. Ia mengandungi kelenjar, otot dan tisu perantara. Prostat juga adalah sebahagian daripada sistem pembiakan lelaki di mana sebahagian air mani (semen) dihasilkan. Ia menyuburkan dan melancarkan perjalanan sperma semasa ejakulasi.

Pembengkakan prostat yang bukan kanser (Benign prostatic hyperplasia (BPH)) adalah keadaan di mana kelenjar prostat membengkak, selalunya berlaku kepada kaum lelaki yang berumur lebih 50 tahun. Kadar kejadian pembengkakan prostat berlaku melebihi 50 peratus pada umur 60 tahun dan melebihi 90 peratus pada umur 85 tahun ke atas. Ianya merupakan penyakit yang penting kerana menyebabkan masalah kencing. Justeru itu akan mengganggu kehidupan dan tidur pesakit.

Gejala dan Tanda

  • Tidak khusus, ianya juga boleh berlaku pada penyakit yang melibatkan bahagian bawah saluran kencing contohnya kanser pundi kencing, batu karang dalam pundi kencing, jangkitan pada saluran kencing, kanser prostat, jangkitan pada prostat, tersumbat saluran kencing.
  • Gejala penyumbatan saluran kencing (Obstructive symptoms) adalah seperti aliran air kencing yang tidak lancar, meneran semasa kencing, rasa susah untuk mulakan kencing, pundi kencing tidak dapat dikosongkan sepenuhnya selepas kencing dan aliran air kencing terganggu.
  • Gejala iritasi pada pundi kencing (irritative symptoms) termasuk pesakit akan kencing lebih kerap sama ada siang atau malam (frequency) dan juga perasaan terdesak hendak terkencing (urgency).
  • Sesetengah pesakit mungkin tidak akan mengalami gejala-gejala tersebut, manakala yang lain akan mengalami gejala yang teruk.
  • Pesakit mungkin mengalami masalah tidak boleh kencing (Retensi Urin Akut) dengan tiba-tiba. Ini boleh dicetuskan dengan pengambilan ubat selsema seperti decongestant.

Tahap keterukan gejala-gejala ini boleh diukur dengan menggunakan sistem pemarkahan yang dibangunkan oleh American Urological Association di mana pesakit akan diajukan dengan 7 soalan mengenai masalah kencing. Jumlah markah akan menentukan tahap keterukan penyakit tersebut dan membantu dalam menentukan jenis rawatan. Juga boleh digunakan untuk menilai tahap keberkesanan sesuatu rawatan. Skor Kualiti Hidup (Quality of Life -QOL score) digunakan untuk mengukur tahap gejala yang mengganggu kehidupan pesakit.

Pemeriksaan dubur (Digital rectal examination – DRE)

Doktor akan melakukan pemeriksaan dubur untuk mendiagnosa penyakit pembengkakkan prostat (Benign prostatic hyperplasia – BPH). Doktor akan menggunakan sarung tangan dan pelincir semasa memasukkan jari ke dalam dubur pesakit. Sekiranya kelenjar prostat yang bengkak itu lembut dan licin (smooth), kemungkinan ia disebabkan oleh pembengkakkan prostat yang bukan kanser. Sekiranya ia keras dan berbiji, berkemungkinan jangkitan prostat atau kanser.

Lain-lain pemeriksaan

  • Ujian darah untuk memeriksa paras PSA (prostate specific antigen) iaitu sejenis protein yang dikeluarkan oleh kelenjar prostat ke dalam darah.
  • Pemeriksaan air kencing dilakukan untuk memastikan sama ada pendarahan berlaku atau pun jangkitan.
  • Ujian aliran air kencing (UROFLOW) – pesakit akan kencing dan air kencing itu akan disalurkan pada satu alat di mana ia akan mengukur kelancaran perjalanan air kencing itu. Sekiranya aliran air kencing itu lambat, kemungkinan pesakit menghidap pembengkakan kelenjar prostat.
  • Pemeriksaan X-ray abdomen juga akan dilakukan untuk melihat keadaan pundi kencing kerana batu karang dalam pundi kencing kerap berlaku di kalangan kaum lelaki di Malaysia – yang menghidap BPH.

Komplikasi

  • Jangkitan pundi kencing juga boleh berlaku disebabkan oleh saluran kencing yang tersumbat. Jangkitan yang berulang boleh mengakibatkan terjadinya batu karang dalam pundi kencing. Jangkitan juga boleh merebak kepada buah zakar.
  • Kelenjar yang sangat besar dan penuh dengan pembuluh darah boleh menyebabkan pendarahan dan kadang kala darah beku boleh menyumbat saluran kencing.
  • Penyumbatan yang berpanjangan akan menyebabkan kedua-dua buah pinggang membengkak. Dalam keadaan ini, pesakit yang mengalami retensi urin tidak akan mengalami kesakitan seperti mana pesakit dengan retensi urin akut. Fungsi buah pinggang akan terjejas dan pesakit akan mendapat kegagalan buah pinggang melainkan penyumbatan diperbetulkan.
  • Otot dinding pundi kencing perlu mengecut kuat untuk mengatasi penyumbatan yang berlaku. Sekiranya keadaan ini berpanjangan, otot dinding pundi kencing akan menipis seterusnya menyebabkan otot pundi kencing tidak boleh mengecut.

Rawatan

BPH boleh dirawat dengan pemberian ubat atau pembedahan. Doktor akan menentukan kaedah rawatan yang perlu mengikut keterukan gejala, komplikasi, umur dan corak hidup pesakit. Bagaimanapun bagi pesakit yang mengalami gejala yang ringan, pemantauan sahaja perlu dilakukan. Pesakit tidak diberi sebarang ubat tetapi hanya dikehendaki mendapat lawatan susulan secara berkala.

Rawatan Ubat-ubatan

Rawatan cara ini semakin meningkat kerana kebanyakan pesakit tidak suka menjalani pembedahan. Ubat-ubatan perlu diambil sepanjang hayat dan berkemungkinan kesan sampingan boleh berlaku.Ada 2 jenis kumpulan ubat yang boleh digunakan; alpha-l- blockers dan 5-alpha reductase inhibitors.

  • Alph-1-blockers

Ubat ini mengendurkan otot licin prostat dan leher pundi kencing, dengan ini melancarkan aliran air kencing. Contohnya ialah Terazosin (Hytrin), Doxazosin (Cardura) and Alfuzosin (Xatral). Keberkesanan ubat ini boleh dilihat dalam tempoh 2 minggu. Walau bagaimanapun kesan sampingan yang ketara ialah penurunan tekanan darah pada peringkat permulaan. Pesakit akan mengadu pening, sakit kepala yang ringan terutama apabila bangun dari katil atau dari kerusi. Oleh sebab yang demikian pesakit dinasihatkan supaya mengambil ubat sebelum tidur pada waktu malam. Walau bagaimanapun, ada sesetengah ubat yang diformulasikan untuk mengurangkan kesan sampingan ini.

  • 5-alpha Reductase Inhibitors

Ubat jenis ini membantu mengecutkan kelenjar prostat dengan menyekat enzim 5-alpha reductase. Enzim ini diperlukan untuk menukar testosterone ke dihydrotestosterone, yang diperlukan untuk pembesaran prostat. Mengambil masa 6 bulan untuk menunjukkan kesan. Contohnya ialah Finasteride (Proscar) and Dutasteride (Avodart). Kesan sampingannya termasuk mati pucuk, kehilangan nafsu seks dan pengurangan air mani.

Rawatan secara Pembedahan

Transurethral resection of the prostate (TURP) adalah rawatan pembedahan yang paling biasa dilakukan. Selepas pemberian ubat bius melalui tulang belakang (biasspinal) prosedur ini dilakukan oleh pakar urologi dengan menggunakan alat resectoscope. Pakar urologi akan membuang tisu prostat supaya saluran kencing menjadi lebih besar untuk memudahkan aliran air kencing. Mengambil masa 1 jam untuk melakukan pembedahan tersebut dan pesakit perlu tinggal di wad sekurang-kurangnya 3 hari. Kelenjar yang sangat besar perlu dibuang melalui pembedahan di panggil prostatectomy selepas pemberian bius secara menyeluruh.

Pendarahan dan jangkitan adalah komplikasi yang kerap berlaku selepas pembedahan. Selepas pembedahan TURP ramai lelaki akan mengalami ejakulasi ke belakang di mana air mani tidak keluar semasa ejakulasi, sebaliknya masuk ke dalam pundi kencing. Pesakit jarang mengalami masalah pengawalan pundi kencing (inkontinen) sama ada ia sementara atau pun berkekalan. Kesukaran untuk mencapai ereksi zakar jarang berlaku selepas pembedahan.

Pembedahan boleh mengurangkan gejala-gejala dengan segera tetapi pembengkakkan semula prostat boleh berlaku dan menyebabkan saluran tersumbat lagi. Ini boleh berlaku kepada lebih kurang 5% pesakit yang menjalani pembedahan.

Alternatif lain termasuklah penggunaan laser, gelombang mikro dan terapi haba. Sesetengah pesakit yang gagal dalam rawatan ubat-ubatan dan tidak boleh menjalani pembedahan boleh menggunakan prostatic stent. Alat berupa spring ini bertindak membuka saluran kencing yang sempit

Kumpulan Sokongan

Persatuan Urologi Malaysia (MUA) – www.urology-malaysia.org

Institut Kebangsaan Diabetes, Penghadaman dan Penyakit Buah Pinggang – www.kidney.niddk.nih.gov

Semakan Akhir : 26 April 2012
Penulis : Dr. Susan Woo
Penyemak : Dr. Sunita a/p Bavanandan

 

Artikel Berkaitan

Physiotherapy Management On Hemophilia

Hemophilia can cause spontaneous and prolong bleeding at any muscle, joint and internal organ. The complication is not only pain but can cause handicap and death.

Dengue Fever

Majority of dengue infections are asymptomatic. A person usually becomes symptomatic 5-6 days after the infecting bite.

ALAMAT

Bahagian Pendidikan Kesihatan,
Kementerian Kesihatan Malaysia,
Aras 1-3, Blok E10, Kompleks E,
Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan,
62590 Putrajaya, Malaysia.

TALIAN AM :   +603 8000 8000

FAKS :   +603 8888 6200

EMEL :   myhealth@moh.gov.my

BILANGAN PENGUNJUNG : 227,772,797

TARIKH AKHIR KEMASINI :
2024-07-16 15:32:21

PAPARAN TERBAIK   Paparan terbaik menggunakan pelayar Google Chrome Version 57.0, Mozilla Firefox Version 52.0 dengan resolusi 1366 x 768px

Hakcipta Terpelihara ©2005-2022 Bahagian Pendidikan Kesihatan, Kementerian Kesihatan Malaysia